Betekent dat dat niet de rechter maar jij zelf de dienst uit maakt over wat kan en niet? Dat heet volgens mij eigenrichting.

Nee, zo lees ik dat niet. Hij keert het om.

Van de rechterlijke macht hoef je geen enkele bescherming te verwachten als het gaat om beledigingen: mensen mogen je als een hond behandelen, je dood treiteren, zolang ze je maar niet aanraken. Je moet het wel heel erg bont maken voor de rechter je zal terugfluiten.

Wat Evers bepleit is dat we het niet zover laten komen, en ons recht op vrijheid van meningsuiting niet aanwenden om de ander zoveel mogelijk te beschadigen en schofferen tot de rechter ons terugfluit. In plaats daarvan hoopt hij dat we onze woorden zo kiezen dat we andersdenkenden in hun waarde laten.

Theo van Gogh had er een sport van gemaakt anderen juist niet in hun waarde te laten. Islamieten heetten consequent ‘geiteneukers’, christenen ‘gristenhonden’; hij scoorde het best met ongenuanceerd, ongefundeerd bruut geweld – verbaal of cinematografisch, dat dan weer wel. Willens en wetens griefde hij Islamieten tot op het bot: een stuitend gebrek aan wellevendheid, beschermd door de Nederlandse wet. Onbegrijpelijk, als je het mij vraagt: dit had niets te maken met vrijheid van meningsuiting of ‘het vrije woord’: dit was gewoon goedkoop scoren door in te spelen op primitieve driften en oerangsten voor de onbegrepen ander. Het recht op vrijheid van meningsuiting beschermt de burger tegen de overheid. Het werd misbruikt door burgers om ongelimiteerd andere burgers te kunnen schofferen. Is dat recht?

De Bijbel tekent een ander beeld. Romeinen 12:

Zegen uw vervolgers; zegen hen, vervloek hen niet. Wees blij met wie zich verblijdt, heb verdriet met wie verdriet heeft. Wees eensgezind; wees niet hoogmoedig, maar zet uzelf aan tot bescheidenheid. Ga niet af op uw eigen inzicht. Vergeld geen kwaad met kwaad, maar probeer voor alle mensen het goede te doen. Stel, voorzover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven. Neem geen wraak, geliefde broeders en zusters, maar laat God uw wreker zijn, want er staat geschreven dat de Heer zegt: ‘Het is aan mij om wraak te nemen, ik zal vergelden.’ Maar ‘als uw vijand honger heeft, geef hem dan te eten, als hij dorst heeft, geef hem dan te drinken. Dan stapelt u gloeiende kolen op zijn hoofd’. Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede.

Als iedereen zo met elkaar zou omgaan, hadden we helemaal geen rechterlijke macht meer nodig.

P.S.: ik hoop dat we dat belachelijke gezegde ‘schelden doet geen zeer’ zo snel mogelijk uit ons woordenboek kunnen schrappen. Want schelden doet wel zeer, en niet zo’n beetje ook.

Ik ben het eens met Evers! laten we wat voorkomender zijn en elkaar niet onnodig kwetsen. Dat kost zoveel onnodig verdriet en ook onnodige energie. Ik had een zwak voor Theo, maar vond het jammer dat hij er een sport van maakte om mensen te kwetsen. Waarom zouden we rechters meer werk bezorgen! Die hebben er zoals ik zelf heb mogen ervaren, soms zelf geen benul van wat recht en krom is. Ben het helemaal met je eens!

Evers zegt dat je recht hebt, niet gekwetst te worden. Dat is buiten de werkelijkheid van het leven. Niemand kan een leven leiden zonder van tijd tot tijd gekwetst te worden, en dat kan ook heel heilzaam zijn. Als je er een recht van maakt, dan krijgen de meest gevoelige en de meest onverdraagzame mensen alle ruimte. Een scherp debat wordt dan onmogelijk.

@ Theo:

Als ik ‘m goed heb begrepen, zegt Evers alleen dat de Talmoed uitleggers in het spanningsveld vrije woord / aantasting eer de balans lieten doorslaan naar de bescherming van de eer. Om de simpele reden dat het door de bank genomen zondermeer mogelijk is je mening te geven zonder de ander te kwetsen. Dat is wat mij betreft iets anders dan ‘het recht niet gekwetst te worden’, want dat is zoals je terecht opmerkt onmogelijk te waarborgen.

Natuurlijk zijn er mensen met lange tenen, die zich om het minste of geringste gekwetst voelen. De rechter zal daar uitspraak moeten doen, daar ontkom je niet aan. Dat is nu ook al zo, en de praktijk leert dat de rechter beduidend ongevoeliger tenen heeft.

Wat me zo aansprak in Evers’ betoog is zijn pleidooi om een ‘eerste filter tegen woordmisbruik’ bij jezelf te leggen. Zorgvuldigheid en wellevendheid, ook in je woordkeuze, voorkomt veel ellende. Dat laat alle ruimte voor een scherp debat. Sterker nog, volgens mij is een respectvolle benadering van je opponent een basisvoorwaarde om tot een scherp debat te komen. Zonder dat respect plaats je de ander immers direct buiten de discussie en verzandt een gedachtenwisseling in moddersmijterij. En bij moddersmijten wint meestal de grootste smeerlap, omdat die de meeste modder om zich heen heeft verzameld, en niet bang is het te gebruiken…