Ik begrijp het, als ik de ander niet snap, moet hij zijn taalgebruik veranderen zodat ik ‘m wel begrijp. Ik behoef immers niet te leren snappen wat hij bedoeld! nee, het is altijd die ander, aan mezelf kan het niet liggen, toch? (bovengetekende heeft een verleden met woorden, begrijpen en nederlands ect.)

Het gevolg van teveel nivelleren, is dat je niets meer overhoudt.

Het is geen kwestie van nivelleren, maar schrijven voor je lezers, of spreken voor je hoorders – wat je wilt. Het hangt er vanaf hoe serieus je de troonrede neemt, welke functie je er aan geeft. Als de troonrede een ceremonieel feestje is met een gouden koets, zonder echte relevantie voor ‘het volk’ (behalve dan dat ze mogen aapjes-kijken en zwaaien naar een menselijk symbool in een gouden kooitje), maakte het feitelijk niet uit wat je zegt of hoe je het zegt. Als je de troonrede ziet als een serieuze poging van een staatshoofd om haar onderdanen het beleid van de regering uit te leggen, is het van groot belang dat je op zo’n manier formuleert dat de doelgroep je kan volgen. Dat is geen kwestie van nivelleren, maar je hoorders serieus nemen. En ja, als Jantje iets wil overdragen aan Pietje, zal Jantje moeten zorgen dat hij dat op zo’n manier doet dat Pietje ‘m begrijpt. Als Jantje dat vertikt en tegen Pietje zegt “leer eerst maar eens te praten op mijn niveau!”, dan neemt Jantje Pietje op z’n minst niet serieus. Mijn advies aan Pietje zou zijn Jantje dan ook maar niet al te serieus te nemen. Als iemand het niet gewoon kan zeggen, heeft hij meestal niets te zeggen, en dient de opsmuk om de leegte te verbloemen.

Mijn opmerking komt voort vanuit de optiek dat onze taal een mooi instrument is waarmee men gedachten en gevoelens kan delen met anderen. Zolang als er inderdaad geprobeerd wordt om holle frasen evenzeer te vermijden als de populistische platpraterij, dan kan ik je standpunt volkomen delen. Het kan een genot zijn om een prettig geschreven stuk te lezen.

Wat ik bedoelde met nivelleren, is dat de ervaring leert dat de “leesbaarheidslat” in de toekomst zeker verder naar beneden bijgesteld zal gaan worden. Naast het opleidingsniveau speelt ook gemakszucht een rol. In plaats van naar de betekenis van een onbekend woord te vragen, of om het op te zoeken, is het makkelijker en modieuzer te zeggen dat het weer “zo moeilijk is”.

Spreken, en schrijven, zijn rechtstreekse uitingen van iemand’s gedachtenwereld. Zo kan slordig taalgebruik vaak teruggebracht worden tot slordige gedachtenprocessen. Aangezien taalverloedering overal te signaleren is, ligt er nog een hele klus voor het onderwijs om het helder (taal)denken krachtig aan te pakken. Het zou de troonrede en het publiek ten goede komen.