Gehoord en opnieuw gehoord! Mooi. Heel mooi!

Maar… – misschien is het toch handiger om de tekst er even bij te zetten, want een pas na een paar keer luisteren verstond ik sommige woorden. Zo zingt Joëlle, denk ik, schor gebed… maar dat woordje schor is dus moeilijk te verstaan ;-( – en ik blijf het gevoel houden: dat de melodiën niet geschikt zijn voor gemeentezang. Maar als solozang is ‘t mooi.

Inmiddels om mijn weblog de NBV, Huub Oosterhuis en Hans Bouma teksten gezet, en een paneeltje dat ik ooit eens schilderde n.a.v. deze Psalm.

Et voila, de tekst. Maar welke richting gaan we op? New-Orleans blues? R&B?

Doe maar donkerbruine-blues
Alles is goed, zolang het maar om God gaat, en niet om de muziek, tekst of zangers!

Ik ben het wel met Ettje eens, ik vind psalmen voor nu een uitstekend alternatief maar in veel gevallen wel erg lastig om als gemeente met elkaar te zingen. Vaak erg hoog, en ook qua melodie nog best lastig.

Mijn algemene mening over christelijke muziek: Meer funk in de kerk! Dus wat dat betreft vind ik de tweede versie muzikaal gezien zeker niet verkeerd.
Een blues-versie zou denk wel beter bij dit nummer passen, een lekker simpel bluesschema leent zich denk ik wat beter om een dergelijk nummer te begeleiden. Jazz/funk is toch een stukje uitbundiger, en ik denk dat ingetogenheid toch wat beter zou passen.

Zo gauw mogelijk verwijderd! Past voor geen meter bij wat de tekst zegt: uit de diepte.
Is zoiets als: vloeken in de kerk.

Mooi :)

Als je voor mij de midi’s van de instrumenten (of alleen de melodie) en de audio’s van de lead-sing los hebt wil ik er wel een dance verzie van maken. http://www.christiandance.nl

Voor alle duidelijkheid, je vader begreep m´n laatste reactie niet, ik bedoelde: de 2e versie snel verwijderen. Is bagger!:~)

@Mutti/Ettje: ‘Alles is goed’ en even later: ‘gauw verwijderen!’.

@terp: Het is geen midi, maar allemaal samples en loops. Eens even kijken of ik iets voor je kan regelen…

Vind beide versies verbrokkeld klinken. Mis één ‘undertow’, een soort beweging die de hele tekst meeneemt. Een klacht is namelijk een aanhoudertje, een klager laat zich niet over het hoofd zien. En ik mis ‘diepte’, in muzikale zin dan. Dus: de synthesizer moet een aanhoudende en nooit te missen bas-lijn tamelijk rustiek neerzetten en volhouden. En die moet dan gaandeweg omhoog komen. Dus letterlijk de polen ‘uit de diepte’ en ‘tot U’. Je (= het lied) begint in de diepte en gaat langzaam omhoog, je verheft je hart tot ‘U’. Dan wordt het lied een beweging.
Kunnen jullie dat maken?
Sterkte met dit mooie project!

@Terp; ik zal ‘m voor je inspelen!

Can’t wait!

Psalm 130 is geen eenvoudig te zingen psalm. Daarvoor is de bezongen emotie te groot, de thematiek te diep. De psalm begint met de aanduiding “Shiyr ma’alah”, lied van de gelaagdheid. “Ma’alah” kan traptreden betekenen, maar ook ‘trede van verlichting’, of ‘gedachten die in je opkomen’, of de handeling van het omhoog gaan zelf. Opklimmen vanuit een dal, vanuit persoonlijke aanvechting, maar ook: als pelgrim opgaan naar Jeruzalem. Het is een aanhef die de psalm deelt met verschillende andere psalmen die duidelijker als pelgrimslied zijn te herkennen, en ik neig ernaar deze psalm dan ook zo te bekijken: als lied voor de pelgrim, onderweg naar Jom Kippoer . Een lied waarin de pelgrim zich voorbereidt op wat komen gaat, en de diepte daarvan op zich in laat werken. Die gelaagdheid zit ook in de woorden die de psalmist gebruikt voor ‘wachten’: ‘shamar’ (zorgvuldig acht slaan op), ‘qavah’ (sterker dan gewoon wachten: uitzien naar, verlangen naar) en ‘yachal’ (verwachten, je hoop vestigen op). Veelzeggend in hun context: schuld, vergeving en verlossing. Dat is waar de psalm volgens mij over gaat: schuld, vergeving en verlossing.

De diepten waar de psalmist over spreekt in vers 1 is volgens mij dan ook geen algemene depressie. Vaak wordt de psalm zo aangehaald; alsof de psalmist in de put zit en God aanroept om hem daaruit te halen. Het gebruikte woord “ma’amaq” geeft daar echter geen aanleiding toe; het betekent eenvoudigweg ‘diepte’ en wordt bijvoorbeeld gebruikt in Psalm 92, ‘Hoe groot zijn uw daden, HEER, hoe peilloos diep uw gedachten’. En daarmee wordt niet bedoeld dat God depressief of moedeloos is… De diepten waar de psalmist over zingt is het diepe besef van schuld – niet populair in onze tijd, maar noodzakelijk om de grootte van Gods vergeving en verlossing te kunnen doorgronden.

“Als u niets dan zonden zag, HEER mijn God, wie bleef in leven?”
Riens berijming ‘niets dan … zien’ is een verscherpte weergave van het woord ‘shamar’. Het wordt elders gebruikt in de context van het houden van de Sabbath, of het bewaken van een wijngaard. Kaïn gebruikt het ook: “Ben ik mijn broeders hoeder?” ‘Wie bleef in leven’ is als vertaling voor ‘amad’, ‘overeind blijven’ eveneens wat zwaar aangezet. Toch vind ik beide goed gekozen: in een tijd waarin zondebesef vrijwel afwezig is kan deze verwoording het verstaan van de psalm ten goede komen.

Want het is vanuit dat diepe besef van schuld dat de psalmist met grote verwondering opkijkt naar de vergeving die hem is gegeven. “Maar bij u is vergeving, daarom eert men u met ontzag.” Op dat punt slaat de stemming van de psalm om. Vurig, gepassioneerd beschrijft de psalmist dat hij wacht op de Heer. In de NBV staat het zo: “Ik zie uit naar de HEER, mijn ziel ziet uit naar hem en verlangt naar zijn woord.” Eerst tweemaal ‘qavah’, de laatste keer ‘yachal’ – en het woord ‘ziel’ (nephesh) mag je breed zien: het staat voor je hele zijn. Dan gooit de psalmist er nóg een tandje bij: ‘Ik blijf nog sterker op u wachten dan een mens in lange nachten wacht op licht, het morgenlicht.’ Mooi verdicht! Hier komt ‘shamar’ terug, eerder door Rien versterkt vertaald met ‘niets dan … zien’, nu eenvoudigweg met ‘wacht’.

Dan volgt de oproep aan Israël om zijn hoop op de Heer te vestigen – met opnieuw ‘yachal’. “Hij verlost je van je zonden. Hij maakt vrij.” Genade en verlossing, en dat in overvloed.

Als ik dat alles met muzikale ogen bekijk slinger ik heen en weer tussen donkerbruine blues en zuurstokroze hiphop, zoals ik al schreef. Of toch een warmbloedige, vurige tango. Die alom tegenwoordige baslijn mag er best zijn, maar moet wel hoopvol zijn na de omslag (‘diep ontzag’)… Nog even broeden

En ik dacht: misschien moet je eerst ‘in die diepten van ellenden’ gezeten hebben voor je muziek kunt maken die dát kan vertolken.
En welk instrument kan dat? Een hobo, een cello? Het orgel?

Daarna kwam ook de rest van de psalm naar boven borrelen,
en ‘k was er zelf verbaasd over hoe diep zo’n vertaling ingesleten is als je die als kind geleerd hebt en daarna nog vele jaren zó gezongen hebt.

Zoo Gij in ‘t recht wilt treden,
O Heer, en gadeslaan
Ons’ ongerechtigheden;
Ach, wie zal dan bestaan?
Maar neen, daar is vergeving
Altijd bij U geweest;
Dies wordt Gij, Heer, met beving,
Recht kinderlijk gevreesd.

En ‘k hoorde in m’n hoofd weer de jubel van het orgel bij de constatering:
Maar neen, daar is vergeving,
Altijd bij U geweest…

En dan het vervolg:
Ik blijf den Heer verwachten;
Mijn ziel wacht ongestoord;
Ik hoop in al mijn klachten,
Op Zijn onfeilbaar woord;
Mijn ziel, vol angst en zorgen,
Wacht sterker op den Heer,
Dan wachters op den morgen;
Den morgen; ach, wanneer?

Dan zie je iemand overeind komen uit zijn/haar ellende,
en dan zíe je iemand, met Gods beloften in gedachten, zichzelf moed inspreken.
Maar hoor je ook nog even weer aan ‘t eind de klacht: Den morgen; ach, wanneer.
het duurt zó lang!
Om vervolgens, over eigen twijfels heen, naar ‘buiten toe’, en daarmee ook zichzelf een hart onder de riem stekend, te zingen:

Hoopt op den Heer, gij vromen;
Is Iraël in nood,
Er zal verlossing komen;
Zijn goedheid is zeer groot.
Hij maakt, op hun gebeden,
Gansch Israël eens vrij
Van ongerechtigheden;
Zoo doe hij Hij ook aan mij.

En ik merkte: hierbij voel ik me thuis, dit is de taal van mijn hart.
En ‘k denk: de taal van het hart van heel veel mensen die vanaf hun geboorte zijn opgegroeid met deze berijming. Die daarna hebben moeten wennen aan de nieuwe berijming…
En nu geconfronteerd worden met weer een andere berijming, en met muziek die in hun oren vreemd is.
Muziek die je vervreemd van de tekst.

Misschien dat er bij de jongere generatie wat meer ontferming moet komen, met oudere generaties en mijn generatie?!

Voor wie ermee opgegroeid is kan dit binnen de juiste context ongetwijfeld heilzaam zijn – maar zou je dit door jongeren laten zingen? Het archaïsche taalgebruik, de volstrekt onbegrijpelijke zinsconstructies, het doet ronduit potsierlijk aan. Stel je toch eens voor, een tiener die zingt “Dies wordt Gij, Heer, met beving, Recht kinderlijk gevreesd.” Dies, beving, recht, kinderlijk gevreesd – daar is toch geen touw aan vast te knopen? Allemaal woorden die je in het moderne taalgebruik nooit meer tegenkomt – of in een andere betekenis, en ik weet niet wat het verstaan meer bemoeilijkt. Ik zie twee mogelijke reacties: ofwel men zingt het alsof het Swahili is, onverschillig, zonder inzicht in de betekenis (en dan kun je maar beter niets zingen), ofwel men schiet halverwege in de lach over zoveel onbegrijpelijk koeterwaals. Beide vind ik ongewenst. Uitleg is beslist noodzakelijk, en dat lijkt me evenmin gewenst aangezien er voldoende wel verstaanbare berijmingen beschikbaar zijn – nog afgezien van het feit dat dit wel érg bloemrijk berijmd is: dit staat niet in de psalm, eenvoudigweg, en er is in de psalm ook geen rechtvaardiging te vinden voor deze berijming. ‘Mijn ziel wacht ongestoord…’ hoezo ongestoord? Wie zegt dat? De psalmist niet! Idem voor ‘Ik hoop in al mijn klachten, Op Zijn onfeilbaar woord…’ en ‘Mijn ziel, vol angst en zorgen… Zoo doe hij Hij ook aan mij…’ enzovoorts: allemaal goed bedoelde inlegkunde. Allemaal verdedigbaar, maar het staat er niet. Net zoals in Psalm 150 het orgel opduikt, anderhalf millennium voor het werd uitgevonden en elders Mirjam een tamboerijn in handen krijgt gedrukt. Maar dat terzijde.

Ook in onze gemeente wordt heel af en toe uit de oude berijming gezongen: eigenlijk alleen nog bij de mededelingen voor de dienst als een oudere broeder of zuster is overleden. Voor iedereen is duidelijk dat de psalm een belangrijke rol speelde in het leven van die broeder of zuster; je zingt zo’n psalm dan deels voor de nabestaanden, deels om zelf te proeven aan wat de berijmer en de broeder of zuster in kwestie beleefde aan de psalm en binnen die context is dat prima. Als daar onbegrijpelijke teksten tussen zitten overleven we dat allemaal wel.

Mijn visie op kerkmuziek is dat iedereen het moet kunnen meezingen: daarvoor zing je als gemeente. Dat betekent dat de tekst voor iedereen verstaanbaar moet zijn: dus geen anderstalige liederen, en als dat in een enkel geval toch voorkomt dan moet een goede vertaling er bij worden geleverd. Dat geldt voor bijvoorbeeld Engels- of Franstalig (wat bij Taizé-liederen nog wel eens voorkomt), maar zeker ook voor de tale Kanaäns. Muzikaal moet de melodielijn zingbaar zijn voor de gemeente. Daar zijn eenvoudige criteria voor aan te leggen in termen van omvang en bereik, melodische complexiteit en tempi. Of een melodie al eeuwen bestaat of vers uit de pen komt rollen is daarbij minder relevant, al pleit ‘Zing voor de Here een nieuw lied!’ eerder voor regelmatige vernieuwing dan voor blijven hangen in het bekende Geneefse idioom. Wat voor mij daarin zeker wél meespeelt is dat we ondertussen allemaal weten dat mensen veelal voor hun 18e (sommige studies zeggen zelfs: voor hun 13e) een keuze maken voor God. Ik vind het bijzonder belangrijk dat juist die doelgroep de kerkdienst en de liederen die we zingen als relevant voor hun leven ervaart. Zoals Youth for Christ dat vroeger uitdrukte: Anchored to the Rock, geared to the times. Als we in onze kerken er niet in slagen de jeugd op een voor hen aansprekende manier Jezus Christus te verkondigen, slaan we de plank ernstig mis. Wat niet wil zeggen dat we alle vormen moeten omgooien naar jeugdcultuur: wel dat we alle vormen moeten mijden die door óf de jeugd, óf de ouderen in de gemeente niet begrepen worden. En dan gaat het niet over smaak, want daarover valt inderdaad niet te twisten. Wel over inhoud. Die moet zonder meer verstaanbaar zijn, voor jong én oud. Natuurlijk is er altijd de onbegrijpelijkheid van God, dwaasheid voor de mensen – maar dat is geen vorm, dat is inhoud. Als we het gaan verpakken in onbegrijpelijke taal werpen we nodeloze drempels op en verhinderen zo de weg naar God.

Dat ik me persoonlijk moeiteloos herken in veel Engelstalige liederen, is voor mij een reden om die muziek naar hartelust privé te draaien en zelf te zingen en spelen. Maar in de vieringen van de gemeente zal ik dat repertoire niet gebruiken. Ik denk dat hetzelfde geldt voor mensen die voluit genieten van psalmen in de oude berijming, of de majestueuze hymnes van weleer.

De kracht van Psalmen voor Nu vind ik dan ook dat ze niet in Jip en Janneketaal zijn geschreven, noch in tale Kanaäns, maar in helder, poëtisch Nederlands – en behoorlijk grondtekstgetrouw! – op aanstekelijke melodiën. Niet allemaal zijn ze even goed zingbaar voor de gemeente, maar laten we wel wezen: dat zijn veel van de Geneefse melodieën ook niet.

Dat de jeugd deze taal niet meer verstaat, onze eigen Nederlandse taal, ja, da’s inderdaad een probleem.
Over taalgebruik gesproken: leg eens in normaal Nederlands uit: wat is: Collaborative Recording
Grassroots media, collaborative publishing, collaborative suites En: Anchored to the Rock, geared to the times.
Is geen woord Nederlands bij, volgens van Dale

Ik ben met de bijbel-vertaling van 1951 opgegroeid, dus dat ‘soort’ Nederlands is mij niet vreemd. Woorden als vrezen en beven hebben voor mij geen vreemde klank. Toch nu de nieuwe-vertaling uit is voel ik meer wat er staat, soms ben ik ook verbaast hoe het er nu staat. Kijk het is niet dat de woorden niet meer bestaan, maar ze maken geen deel meer uit van ons dagelijks (alle daags, gangbaar) taalgebruik. Maar ik snap je wel, de psalmen ik ken ze bijna allemaal uit m’n hoofd, dus dat zit dicht bij en dan heb je met een nieuwe tekst niet z’n binding (nog).

Precies! Voor mij hebben die woorden ook geen vreemde klank. En ook wij lezen de NBV. Het meeste vinden we mooi, en soms zeggen we: het oude was vertrouwder, had meer zeggenschap. Je kunt soms de zeggenschap wegvertalen.
Ik denk trouwens dat mijn ‘moeite’, als je het zo wilt noemen, meer bij de melodie dan bij de tekst ligt. Op zich is er immers niks mis met de tekst.

Maar dit taalgebruik stamt echt niet uit de NBG ’51! Daar ben ik zelf ook mee opgegroeid – wat heet, tot een jaar geleden was dat de ‘nieuwe’ vertaling. Een woord als ‘Dies’ staat nog steeds in het woordenboek, maar met de toevoeging (archa.) voor ‘archaïsch’. En terecht. Recht wordt uiteraard nog dagelijks gebruikt, maar niet in de betekenis ‘juist’, en ‘kinderlijk’ heeft in het hedendaagse taalgebruik niet meer de betekenis ‘argeloos zoals een kind’ maar is een neerbuigend bijvoeglijk naamwoord geworden: “als jullie zo’n kinderlijk spelletje spelen doe ik niet mee!” Net zoals ‘vrezen’ eigenlijk alleen nog maar bestaat in de betekenis ‘bang zijn voor’. Natuurlijk, als je er een woordenboek op naslaat zijn de oude betekenissen nog wel terug te vinden, maar wie neemt de Van Dale nu mee naar de kerk?

Ik chargeer, want ik ken de betekenis natuurlijk nog wel degelijk, maar mijn kinderen? En mijn buurman? Werkelijk, dergelijke woorden richten nu alleen nog maar schade aan – precies om wat ik al schreef; hun betekenis is veranderd.

Of dit taalgebruik cultureel waardevol is? Ongetwijfeld. Maar daarvoor zit ik niet in de kerk. Misschien reageer ik wat fel, maar dat heeft te maken met een openliggende zenuw op dit vlak. Ik heb hier een paar jaar geleden een stevige discussie over gevoerd met een organist. Een vakman pur sang, daar niet van. Maar ook iemand die het als zijn taak ziet om het kerkvolk muzikaal op te voeden en mordicus tegen ‘simpele’ muziek is (lees: Opwekking, ELB, Taizé etc.) Mensen dienen in de kerk Andriessen te horen, Bach, Buxtehude en ga zo maar door tot aan Vogel en Zwart.

“Ja maar,” wierp ik tegen, “als mensen daar nou gewoon geen affiniteit mee hebben? Nog geen 2 procent van de Nederlanders koopt vrijwillig klassieke muziek – en binnen dat kleine deel is het aantal orgelliefhebbers nog veel kleiner. Dat jij en ik het mooi vinden zegt toch niet dat iedereen het mooi vindt?” Maar dat was buiten de waard gerekend. Juist omdat de kerk een van de weinige plekken was waar nog orgelmuziek klonk moest dit muzikale idioom met verve verdedigd worden. En als mensen het niet mooi vinden, dan moeten ze maar leren waarderen. “We hebben tenslotte ook een verantwoordelijkheid naar de mensen toe dat we ze wat cultuur meegeven.” Daar brak mijn klomp. Nee, die verantwoordelijkheid hebben we niet. We hebben als kerkmusici de verantwoordelijkheid de gemeente adequaat te begeleiden bij haar lofprijzing. Mensen komen niet naar de kerk om Bach te horen, maar om God te ontmoeten.

Als je regelmatig gasten aanspreekt (en als ouderling doe ik dat regelmatig – daar ben ik voor) leer je met andere ogen naar de diensten kijken. We hebben een voor Nederlands Gereformeerde begrippen open en laagdrempelige liturgie, maar wat een drempel moet een buitenkerkelijke gast nog over! Zoveel dingen die voor ons volstrekt normaal en vertrouwd zijn, maar voor de buitenstaander hocus pocus. Laten we er alsjeblieft voor waken die drempel niet nog hoger te maken…

Ha, en wat betreft Collaborative Recording, Grassroots media, collaborative publishing, collaborative suites… dat zette ik bewust zo neer om aan te geven dat het over het paard getild ‘jargon’ is.

‘Grassroots’ (letterlijk graswortel) is een term die gebruikt om aan te geven dat een beweging van beneden af opkomt, zeg maar een initiatief van het volk – veelal gebruikt als men zich wil afzetten tegen gevestigde partijen en gebruiken, die dan als ‘van bovenaf door traditie, politiek of een bedrijf opgelegd’ worden beschouwd. Grassroots Media is de verzamelterm voor alle ‘journalistieke’ producten die door consumenten worden gemaakt: weblogs, podcast, videoblogs etc.

En ‘collaborative’ is momenteel een toverwoord: het slaat op de mogelijkheden die moderne internet toepassingen bieden aan mensen om samen te werken via websites. Op zich een veelbelovend concept, maar je kunt het overdrijven. Als je dit woord toevoegt aan je productnaam zit je voorlopig weer goed

‘Anchored to the Rock, geared to the times’ betekent ‘verankerd in de rots (Jezus), maar afgestemd (qua werkvorm/presentatie) op moderne tijd’. Een uitstekend principe: de boodschap is van alle tijden, de boodschapper van vandaag.

Heheh, die Shakespeare toch…

Je hebt natuurlijk gelijk: praten over schuldbesef is per definitie hoogdrempelig. Toch ontkom ik er niet aan denk ik, met psalm 130 op de lessenaar. Hoe zie jij dat?

Kun je eens wat meer vertellen over je aanvliegroute? Waarop duid je precies? Bonhoeffer’s opmerkingen dat de meeste psalmen niet vragen om, maar uitgaan van de volkomen vergeving van al onze zonden? Zijn krachtige verweer tegen de ‘Billige Gnade’?

Beluister de nieuwe toegevoegde versie eens. Hoe voelt die jas?

Zou graag laten zien waar VST’s en een moderne productie toe in staat zou zijn. Er is veel meer dan mechanische instrumenten (zonder disrespect overigens) (waarom verdedig ik me toch altijd als het gaat om electronische instrumenten) maar ben een beetje afhankelijk van anderen (word aan gewerkt). Ik kan niet spelen, maar heb wel oren en die gebruik ik intensief en dat kan ik dan weer electronisch vertalen. Snapt u het nog? Productie noemen ze het/dat. Sommige mensen vinden het raar, ik kan geen noot spelen, maar weet heel goed hoe het (zou moeten) klinken.

Nu nog een poging met cello en hobo? :) Zo’n electrisch geval lijkt soms toch wel een beetje op een zingende zaag :)

Oké, zal je verder niet plagen vandaag, ben de hele dag elders

Het moet allemaal passen om het te laten kloppen.
[quote] Nee, dat bedoel ik niet. Je zult ze de taal moeten leren. Zoals je je kinderen ook de computertaal leert. Of je moet ze alleen Windows geven, worden ze vanzelf lek geschoten :) [/quote] als dubbel-klikker van huis-uit heb ik daar een (on)genuanceerde mening over ;)

Versie drie: met ‘door de tekst gekropen’ zanger, géén hobo of cello (die klinken elektronisch voor geen meter) maar mét Hatikva ter introductie van het laatste couplet, “Israël hoop op de Heer”

Ga zo even luisteren, GJ heb je please wat midi voor me of gaat het niet lukken (mag ook dan ga ik er niet op zitten wachten)

Met bonus beat http://www.moundman.com/sounds/psalm130d..

ach je, appeltjes, het blijft behelpen
http://www.moundman.com/sounds/psalm130d..

“Daar staat dan weer tegenover dat emailadressen en url’s die u ‘kaal’ invoert straks automagisch klikbaar zijn…” ahum….

Je beats zijn lekker strak, maar het is wel even wennen. Ik realiseer me dat je weinig extra’s kan doen zonder sourcefiles – hang on, de harde schijf van m’n iBook waar dat alles op staat gaf gisteravond tijdens kerkenraad de geest. Ik probeer ‘m te herstellen (handig, zo’n firewire slave mode) maar tot nu toe zonder succes. Het lijkt een fysiek probleem, af en toe knijpt de schijf er iel hoge gilletjes uit, alsof hij pijn heeft…

Zeker kleine gilletjes uit de diepte…

Tegelijk staat dat volledig (en dan bedoel ik echt: 100%) los van verouderd taalgebruik en muzikale vormen van honderden jaren geleden. Die taal is niet heilig, alleen verouderd, en het feit dat de kerk al eeuwen dorisch, frygisch, lydisch of mixolydisch zingt maakt deze toonsoorten op geen enkele wijze ‘heiliger’ of geschikter om je geloof in uit te drukken dan welke willekeurige andere toonsoort ook.

De Jong’s visie is niet nieuw, overigens: vele contemplatieve kloosterorden huldigen hetzelfde standpunt en zijn volledig gericht op persoonlijke heiliging en het leven binnen een clausuur. Tegelijk bewijzen vele anderen dat het heel goed mogelijk is om naast je persoonlijke heiliging ook oog te hebben voor de wereld om je heen.

Het ‘je richten op heiliging’ hoeft beslist niet ten koste te gaan van je verstaanbaarheid en relevantie voor mensen buiten de besloten kring van gelijkgestemden – en mag dan ook nooit als een excuus dienen om niet missionair te zijn.

Bij de weg: In dezelfde Opbouw van vandaag wordt de Pastor-site, http://www.pastor.nl van harte aanbevolen! En ook de site van Dirk Jan staat erin vermeldt als lezenswaardig.

Zojuist vond ik het boek-bij-de-cd weer terug. Meteen even gekeken wat Rien zelf zegt over zijn berijming:

Bij de berijming

Roepen uit de diepten – een zin die door berijmers en vrije vertalers kennelijk te duister gevonden wordt. Ze vullen in: ‘uit diepten van ellenden’ of zelfs: ‘HEER, ik zie geen uitweg’. Maar wie leest als een dichter, ontdekt dat die openheid er juist moet staan. ‘Uit de diepten’ kan inderdaad op allerlei ellende en uitzichtloosheid wijzen, iedereen zal er zijn eigen situatie in kunnen herkennen. En dat is ook precies de bedoeling van de dichter. Hij wil de zanger tot de belijdenis voeren dat niet God de schuld is van het kwaad. Het is de mens die slecht is, waartegenover God duidelijk afsteekt als een liefdevolle, vergevende HEER. De slotregel van deze psalm is het antwoord op de eerste regel, het is de kernboodschap van de hele bijbel: de vergeving van de schuld betekent bevrijding uit de diepten.

De berijming is, meer nog dan mijn andere berijmingen, gemaakt met het oog op de zingende gemeente. Dit is bij uitstek een psalm om te zingen: in zijn geheel en zeer geregeld. Omdat deze psalm de kern van het geloof verwoordt. Het is een jubelzang over Gods bevrijdende werk, maar in het volste besef van de gebrokenheid, in de diep ervaren wetenschap dat de verlossing die God voor ogen heeft, nog werkelijkheid zal worden. De psalm banjert nergens met de zevenmijlslaarzen der vrolijkheid over de gebrokenheid heen. Ook wie leeft in gebrokenheid, kan dit zingen. Om overeind te blijven.

Ruud, hebraïcus van dienst, deed een dringend beroep op de berijmer: houd het kort. De psalm komt in het Hebreeuws heel direct en klemmend over. De psalmberijmer en kerklieddichter Willem Barnard (die overigens gruwt bij het idee van psalmen op popmuziek) was enigszins jaloers toen hij hoorde dat wij ook nieuwe melodieën gingen schrijven. Hij vertelde hoeveel moeite zij als ‘Nieuwe Berijmers’ (1968) hadden om de gedichten een beetje netjes in de bestaande Geneefse melodieën te gieten. Juist bij psalm 130 is daardoor veel verloren gegaan in een overvloed aan taal.

Bovendien is die melodie duidelijk uitgezocht op het eerste couplet. Het is een echte klaagmelodie, waardoor de psalm juist de hoopvolle, zelfs verloste toon nooit weet te treffen. Dus heeft de melodie de psalm uit het lood getrokken. Als we oefenden met deze psalm, kregen we regelmatig te horen (ook van predikanten!) dat ze niet wisten dat het zo’n rijke psalm was. De opening, het De profundis, gooide precies de sluier over de psalm die de psalmist er juist vanaf wilde gooien. De gangbare praktijk van versjesknipperij (psalmen worden zelden nog in hun geheel gezongen) deed de rest.

In de huidige berijming staat één regel die mij steeds weer diep ontroert. Omdat hij bijna knullig-onhandig is. Het is de slotzin: ‘Zo doe hij ook aan mij.’ Die zin is van de berijmer zelf. Zijn eigenlijke berijmwerk was gedaan na de regel ‘Hij maakt, op hun gebeden, / gans Israël eens vrij / van ongerechtigheden’. Die slotzin staat er niet. Maar wie zou niet zingen wat de berijmer ons op de lippen legt? Dit is immers ook onze bede: neem ons op in dat verbond met uw volk Israël. Ik heb, met een kleine kunstgreep hetzelfde gedaan, als mijn voorganger. Mijn slotstrofe opent met ‘Israël hoop op de HEER’. Maar aan het eind van het vers is iedereen dat vergeten, en zingt de gemeente elkaar toe: ‘Hij maakt vrij. / Hij maakt jou vrij.’ Taalkundig is het helemaal in orde, slaat ‘jou’ nog steeds terug op Israël. Maar gevoelsmatig gaat het allang over mij, over ons. Want die God die Israël had, daar hopen wij ook op. Een God die ons met de neus op onze eigen zonden drukt, en ons daaruit trekt met een groot gebaar van genade. Wie van genade leeft, leeft vrij.

Nog een opmerking in de rubriek ‘ere wie ere toekomt’. Wij, mijn vrouw, mijn dochter en ik, reden in de auto over de Veluwe naar mijn schoonouders. Tjakkelien reed, mijn dochter kleurde, ik zat te berijmen. Toen we al afdaalden naar de IJssel las ik (zelf-)voldaan aan Tjakkelien het eerste couplet voor, dat eindigde met de regels ‘wil mij horen / HEER, wil mij horen’. Ik verwachte applaus, maar oogstte slechts stilte. Geen goed teken. Ik vroeg wat er mis was. Zij: ‘Dat zég je toch niet, ‘wil mij horen’?’ Ik, in mijn kuif gepikt: ‘Nou, wat zeg je dan?’ Op zo’n toon van: jij verzint echt niks beters. Zij, prompt: ‘Luister toch, HEER, luister toch.’

Dat denk ik niet! tenminste als ik het goed heb heb ik GJ wel eens naar jullie gebracht vanuit zijn werk, toen hij het roze papiertje nog niet had. (is jaren geleden hoor of zit ik er naast…

Juist ;-(

Ha Gert Jan,

Ik volg je blog al een tijdje. Leuk! Bedankt voor alle complimenten en aandacht. Je versie van 12 zit er niet eens zo ver naast, qua arrangement. Hoewel je hem wel een puntje of 25 sneller moet denken. En met een pittige pianostamp als basis.
Enfin, nog even geduld. De masters zijn al een maandje klaar maar we wachten tot eind februari om de CD op een gunstig moment te lanceren: vlak voor de Boekenweek 2006. Thema: Boem Paukeslag – muziek dus. We gaan ook weer het land in, dit keer met een heuse tour. We beginnen in het weekend van 17/18 maart, en het slotconcert (in Tivoli, Utrecht) is waarschijnlijk op 6 mei. We mikken op 8 optredens door het hele land. Be there – en als je er dan toch bent, schroom dan niet me even aan te spreken! Lijkt me leuk. Hoewel ik naar alle waarschijnlijkheid je de oren van het hoofd zal ratelen over hoe fantastisch ons project is, en CD2, etcetera. Dat moet je me dan maar alvast vergeven…
Nog verdere dingen die ik alvast kan verklappen? Ja – dat deze CD al minder voorzichtig is dan de eerste. Wat funkyer, bij tijd en wijle. En dat 150 (Alle eer aan God) wat mij betreft een radiohit mag worden – die is moddervet. Maar goed, je merkt het wel.
Keep up the good work. Groetjes ook aan Joelle.
Cheers * sergej