Like, comment of share... maar niet.

Zaterdag 06 April 2019 om 09:34

Even een post over de 'like, comment & share' posts die je overal op Facebook ziet. Je kent ze wel: 'like als jouw zus ook de liefste is', 'reageer met de eerste letter van je naam om...', '99% van de mensen zal deze post niet delen omdat ze ongevoelige klootzakken zijn, maar als jij wél vindt dat kankerpatiënten wat extra liefde nodig hebben, deel dan...'.

Van die posts die zó geschreven zijn, dat je je haast schuldig gaat voelen als je ze níet een like geeft, er op reageert of ze deelt. En ach, wat kan het ook voor kwaad?

Nou... dat kan dus eigenlijk best kwaad. Héél veel kwaad.

Dat zit zo. Er wordt dagelijks van alles op Facebook en Instagram gepost. De gemiddelde gebruiker zit 20 minuten per dag op Facebook, liket maandelijks 8 posts, geeft 4 reacties en klikt op 8 (!) advertenties. Dat levert allemaal data op. Facebooks datawarehouse is nu 300 Petabyte groot (1 Petabyte is 1000 Terabyte). Om je een idee te geven: zou je die data op cd willen branden dan heb je een stapel cd-roms van 540 kilometer hoog nodig. Zonder doosjes. En dagelijks komt daar 3 Petabyte bij. Da's heel veel, teveel om te overzien. En zeker teveel om in je dagelijkse dieet van 20 minuten Facebook te verhapstukken.

Facebook heeft daarom algoritmes (een verzameling regels) bedacht om te bepalen wat mensen leuk vinden, en wat niet. Door te analyseren welke posts jij leest en welke je negeert, op welke je reageert, waar je likes aan geeft of deelt, bepalen ze welke andere posts ze aan je laten zien en welke niet. En net zoals Facebook probeert te bepalen wat jij interessant vindt, proberen ze ook te bepalen hoe interessant anderen jou vinden. Zijstapje: er zijn dus heel veel posts van vrienden die je nooit te zien krijgt, en omgekeerd zullen heel veel vrienden nooit jouw mooie babyfoto zien omdat Facebook denkt dat ze niet geïnteresseerd zijn. Maar dat terzijde, daar gaat het nu even niet om.

Facebook meet dus 'engagement', de mate waarin publiek reageert op iemands posts. Heel sterk versimpeld: een like telt daarbij als een matig sterk signaal want zo'n duimpje geven kost geen moeite. Een reactie typen telt veel zwaarder. En een share nóg zwaarder. Op basis van de engagement beoordeelt Facebook de posts van de gebruiker, en daarmee diens reputatie. Die reputatie is belangrijk.

Een gebruiker die op z'n posts standaard honderden likes krijgt, post blijkbaar populaire content. Iemand die duizenden reacties krijgt doet er blijkbaar echt toe. Die content zal Facebook dus verder verspreiden, want hoe meer content 'die er toe doet' op Facebook staat, hoe langer mensen op Facebook zitten en hoe meer geld Facebook verdient. Simpel.

Spammers en scammers snappen dat mechanisme. Daarom posten ze ogenschijnlijk onschuldige berichten waarmee ze likes en reacties oogsten: daarmee bouwen ze de reputatie van hun pagina's en accounts. En als die reputatie groot genoeg is, slaan ze toe. Bijvoorbeeld door de originele post te veranderen, waardoor nieuwe bezoekers naar een pagina met virussen of malware worden geleid. Tienduizenden gebruikers gingen je al voor en reageren enthousiast onder die post, dus waarom zou je niet op die link klikken? Of door vanuit zo'n account opeens fake news te verspreiden. Het account heeft topscores in likes, comments en shares, dus Facebook verspreidt die nieuwe post onder zoveel mogelijk mensen waardoor de impact enorm wordt.

Zodra Facebook dat door heeft, wordt zo'n post of account verwijderd - maar dan is het kwaad al geschied. Dat is een kat-en-muis spel dat geen einde kent. Facebook probeert de regels steeds verder aan te scherpen, bijvoorbeeld door posts met heel gelijkgestemde reacties (bijvoorbeeld alléén maar likes) niet meer te vertrouwen. Toen kregen we opeens posts met: 'Wat is je favoriete snack? Like voor ijs, hartje voor chocola, boos voor chips' waardoor de engagement opeens heel divers en gebalanceerd lijkt. Daar is geen algoritme tegen opgewassen.

De enige manier om dat te stoppen is als we als gebruikers onze hersens gebruiken. Het brein van een muis heeft al een opslagcapaciteit van 60 Petabyte, dus denk je eens in hoe slim wij zijn... wij kunnen toch wel zo'n scammer verslaan?

Bedenk de volgende keer als je weer een post ziet waarbij je gevraagd wordt om een open deur in te trappen (like als je van je kind houdt), een schijnbaar onmogelijk raadsel op te lossen (99% van de mensen heeft dit fout - ben jij slimmer? of Welk glas is als eerste vol?), of te reageren met een non-reactie om iets te bekijken (Reageer met de eerste letter van je naam en bekijk dan het plaatje - really?!) dat het misschien wel onschuldig vertier lijkt, maar dat je door daaraan mee te doen de weg vrij maakt voor kwaadwillenden. Altijd. Er is geen altruïstische reden voor dit soort posts. De oorspronkelijke verspreider vaart onder valse vlag en heeft altijd kwaad in de zin.

Waarschuw daarom ook je vrienden als ze dit soort spul verspreiden. Zij zijn - mag je toch hopen - onschuldige medeplichtigen, die denken iets leuks te delen. Door elkaar scherp te houden beschermen we elkaar. Friends don't let friends do stupid things.

Tweet