Zelf muziek schrijven? Gewoon doen!

Donderdag 31 Maart 2022 om 13:24

Ooit, in de vorige eeuw, heb ik een paar jaar muziekonderwijs genoten. Eerst parttime op de Stedelijke Muziekpedagogische Academie in Leeuwarden, daarna een jaartje jazz/lichte muziek op het Hilversums Conservatorium, en ten slotte een jaartje hoofdvak klassieke zang aan het Utrechts Conservatorium. Ergens halverwege dat jaar ontdekte ik dat een muziekopleiding volgen en de verantwoordelijkheid voor een gezinnetje dragen geen duurzaam houdbare combinatie was, en switchte ik naar fotografie. Muziek is sindsdien een favoriete expressievorm en bron van plezier, maar niet meer bron van inkomsten - net als fotografie ondertussen, overigens

In al die jaren daarna heb ik me bezig gehouden met muziek maken 'op alle instrumenten die ik kan vinden', zoals Psalm 57 zegt, improviserend en ad-hoc arrangerend. Nu ben ik in de gelukkige omstandigheid dat ik een klein studiootje heb dat tjokvol staat en hangt met instrumenten, dus ik kon altijd heel wat instrumenten vinden. En ook dat 'ad-hoc' mag je letterlijk nemen: geen twee uitvoeringen zijn hetzelfde, tot wanhoop van de mensen waar ik af en toe mee samenspeelde. Geen moment is immers gelijk aan het andere, dus vraagt elk uitvoering om zijn eigen inspiratie en interpretatie. En eerlijk gezegd weet ik meestal niet eens meer wat ik de vorige keer precies had gedaan...

Componeren kwam er in al die jaren eigenlijk nooit van. Ik was ook niet echt gemotiveerd om dat te proberen want solfège, harmonieleer en contrapunt waren nou niet bepaald m'n favoriete vakken. Tot een paar weken geleden Annemarie Steenbergen een foto op Facebook postte van een kalender met een gebedje van Elly Zuiderveld - Nieman (van Elly en Rikkert, een in reformatorisch en evangelisch Nederland wereldberoemd duo met tientallen albums op hun naam), met de opmerking dat ze er graag een melodie bij had gehad. Dat gebedje sprak me erg aan, dus in een opwelling kroop ik tijdens de lunch achter de piano, maakte een melodie, zong 'm in en stuurde het naar Annemarie en Elly.

Elly vond het resultaat mooi en passend bij haar tekst, en nadat we wat over en weer ge-appt hadden stuurde ze me nog een paar teksten. Dat leidde tot nu toe tot drie nieuwe liedjes, of beter: gebedjes op muziek. Hier vind je ze, compleet met ruwe notatie in bladmuziek voor wie ze zelf wil spelen:

Bladmuziek 'Bidden kan ik niet'

Bladmuziek 'Zuchten'

Bladmuziek 'Kaarsje'

En zo kwam er onverwacht een nieuw vorm van expressie bij; naast ad-hoc arrangeren en musiceren ook componeren. Een groot voordeel vergeleken met m'n studietijd is dat je in plaats van pen en papier nu software ter beschikking hebt die het leven van een beginner als ik een stuk makkelijker maakt. Zo kun je met de gratis software van MuseScore heel eenvoudig partituren schrijven, inclusief liedteksten en akkoorden.

En voor die akkoorden hoef je ook niet meer uren te puzzelen: je laadt de opname in de app 'Chord AI' en je krijgt de namen van de akkoorden die je hebt ingespeeld op een presenteerblaadje aangereikt. Een verademing vergeleken met de tijd dat je elke harmonische trap (I t/m VII, met toevoegingen) moest omrekenen naar de juiste notennamen in de gebruikte toonsoort. En neem je die akkoordnamen over in MuseScore, dan kun je met een paar muisklikken je hele partituur transponeren naar elke willekeurige toonsoort en de akkoorden gaan keurig mee... Briljant!

Het lastigste stuk is nu eigenlijk de juiste balans vinden. Als je de Chord AI app op 'basic' instelt pakt ie alleen de grote harmonische lijnen en gaat er toch wel wat nuance verloren, terwijl 'precise' exact de akkoorden ophoest zoals je die speelde. In mijn geval levert dat té complexe akkoordenschema's op, omdat ik kwistig met 'peper en zout nootjes' strooi in de begeleidingspartijen en dat resulteert in zoveel toevoegingen dat het niet meer vlot te lezen is. Bovendien wil ik een harmonisatie helemaal niet zo gedetailleerd voorschrijven; liever laat ik ruimte voor de creativiteit van de uitvoerenden. Een middenweg zoeken dus.

Iets soortgelijks geldt voor de exacte timings van de noten. Patroontjes die belangrijk zijn voor de algemene 'feel' schrijf ik redelijk gedetailleerd uit, de rest is vooral aan de zanger(es) die er zelf doorheen mag kruipen om er een eigen interpretatie aan te geven.

Ik heb nog geen idee hoe het verder gaat - maar ik vond dit heel leuk om te doen. En mocht je je afvragen of muziek schrijven ook iets voor jou zou kunnen zijn, dan wil ik je aanmoedigen om het gewoon te proberen. Met de juiste tools (zie de linkjes) zijn de drempels een stuk lager, en wordt je veel werk uit handen genomen. Veel plezier!

Tweet